ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΣΕΒ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΠΑΤΡΩΝ
κ. ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΕΙΣ ΤΟΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΝΑΟΝ ΝΑΞΟΥ
(Ἀρχιερατικόν Συλλείτουργον - Κυριακή 16 Ιουλίου 2000).
“Ὅς ἄν ποιήσῃ καί διδάξῃ, οὗτος μέγας ἐστίν ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν”
Κυριακή τῶν Ἁγίων Πατέρων ἡ παροῦσα ἡμέρα.
Ἡ Ἐκκλησία τιμᾷ τήν μνήμην τῶν ἐν Χαλκηδόνι συνελθόντων ἁγίων Πατέρων, τῶν συγκροτησάντων τήν Δ’ Οἰκουμενικήν Σύνοδον κατά τῆς αἱρέσεως τοῦ μονοφυσιτισμοῦ.
1. Εἶχε προηγηθῆ τό 325 μ.Χ. ἡ Α’ Οἰκουμενική Σύνοδος εἰς τήν Νίκαιαν τῆς Βηθανίας. Καί ἀντιμετώπισε καί κατέκρινε τήν μεγάλην αἵρεσιν τοῦ Ἀρείου, ὁ ὁποῖος δέν παρεδέχετο τήν θειότητα τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ· καί ἐδίδασκε περί αὐτοῦ ὅτι εἶναι κτίσμα, δημιούργημα, τοῦ Θεοῦ καί ὄχι “ὁ μονογενής Υἱός τοῦ Θεοῦ, ἀθάνατος ὑπάρχων καί καταδεξάμενος διά τήν ἡμετέραν σωτηρίαν σαρκωθῆναι ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καί Μαρίας τῆς Παρθένου, ἐνανθρωπήσας”.
Ἐάν ἐπεκράτει ἡ αἵρεσις ἐκείνη, θα διεκινδυνεύετο ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Διότι, ἐάν ὁ Χριστός δέν ἦτο Υἱός τοῦ Θεοῦ ὁμοούσιος πρός τόν Πατέρα, δέν θά ἦτο δυνατόν νά μᾶς λυτρώσῃ ἐκ τῆς ἁμαρτίας· καί θά ἐμένομεν ὑπό τό βάρος καί τήν ἐνοχήν τῆς ἁμαρτίας· καί ἐπομένως ἐκτός σωτηρίας.
Ἀλλ’ οἱ ἅγιοι ἐκεῖνοι Πατέρες, μέ ἐπικεφαλῆς τόν Μέγαν Ἀθανάσιον, ἀπεστόμωσαν τόν Ἄρειον· καί διεκήρυξαν ὅτι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός εἶναι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, ὁμοούσιος πρός τόν Πατέρα· καί, διά τοῦτο, ὁ μόνος δυνάμενος νά λυτρώσῃ τόν κόσμον τόν ἁμαρτωλόν. Οὕτω γάρ ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον, ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενήν ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτόν μή ἀπόλλυται, ἀλλ’ ἔχῃ ζωήν
αἰώνιον”.Αὐτό ἦτο ἀπ’ ἀρχῆς τό σχέδιον τῆς θείας οικονομίας πρός σωτηρίαν τοῦ ἀνθρωπίνου γένους.
2. Ἀργότερα, κατά τό 431 μ.Χ., ἡ Δ’ Οἰκουμενική Σύνοδος ἀντιμετώπισε τήν ἀντίθετην ἀκριβῶς αἵρεσιν, τόν μονοφυσιτισμόν. Οἱ μονοφυσῖται, μέ ἀρχηγόν των τόν Εὐτυχῆ, ἠρνοῦντο, ὄχι τήν θεότητα, ἀλλά τήν ἀνθρωπίνην φύσιν τοῦ Θεοῦ. Τόν ἐδέχοντο ὡς Θεόν καί Σωτῆρα, χωρίς νά φέρῃ, κατ’ αὐτούς, τήν ἀνθρωπίνην φύσιν. Διότι, ἔλεγον, δέν θά μποροῦσε νά συνυπάρξῃ ἡ ἀνθρωπίνη φύσις μέ τήν θεότητα τοῦ Χριστοῦ. Καί διά τοῦτο
? θεότης του ἀπερρόφησε καί ἐξουδετέρωσε δῆθεν τήν ἀνθρωπίνην φύσιν! Αὐθαίρετος ἀντίληψις. Ἐσφαλμένη καί ἀπαράδεκτος. Καί πρό παντός ματαιώνουσα τό σωτήριον ἔργον τοῦ Χριστοῦ. Διότι, ὅπως ἀπεφάνθησαν οἱ Πατέρες τῆς Δ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, μέ ἐπικεφαλῆς τόν Ἅγιον Κύριλλον Ἀλεξανδρείας, “τό ἀπρόσληπτον καί ἀθεράπευτον”. Δηλ. ἄν δέν προσέλαβε καί δέν ἔφερε ἐν ἑαυτῷ ὁ Χριστός τήν ἀνθρωπίνην φύσιν, αὐτό θά ἐσήμαινεν ὅτι καί δέν τήν ἔσωσεν ἐπί τοῦ Σταυροῦ. Ἐνῷ, κατά τήν ὀρθόδοξον πίστιν μας, ὁ Χριστός ἐπί τοῦ Σταυροῦ “πάσχει μέν ὡς ἄνθρωπος καί σώζει ὡς θεάνθρωπος τό γένος τῶν ἀνθρώπων”.Κατά ταῦτα, ἡ Δ’ Οικουμενική Σύνοδος ἀπεφάνθη, καί οἱ μετασχόντες αὐτῆς ἅγιοι Πατέρες διεκήρυξαν καί ὡμολόγησαν τόν Χριστόν τέλειον Θεόν καί τέλειον ἄνθρωπον “ὅμοιον τῷ Πατρί κατά τήν θεότητα, καί ὅμοιον ἡμῖν κατά τήν ἀνθρωπότητα, χωρίς ἁμαρτίας”.
3. Δύο μεγάλοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, Ἀθανάσιος καί Κύριλλος, ἀμφότεροι ἀρχιεπίσκοποι Ἀλεξανδρείας, καί ἐπικεφαλῆς δύο Οικουμενικῶν Συνόδων, ἡγήθησαν τῆς χορείας τῶν Ἁγίων Πατέρων, τῶν συγκροτησάντων αὐτάς, καί “ἐδίδαξαν” μετ’ αὐτῶν, ὡς φωστήρων τῆς Ἐκκλησίας, τήν Ὀρθόδοξον ἡμῶν πίστιν.
Εἶπε δέ ὁ Κύριος - καί ἠκούσαμεν σήμερον ἐκ τοῦ Εὐαγγελίου - ὅτι “ὅς ἄν ποιήσῃ καί διδάξῃ, οὖτος μέγας ἐστιν ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν”.
Καί εἶναι γνωστόν καί βέβαιον ὅτι οἱ χριστοκήρυκες Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας προηγήθησαν εἰς τήν ἁγιότητα καί ἀπεδείχθησαν διδάσκαλοι τῆς ἐν Χριστῷ ἀληθείας εἰς τήν οἰκουμένην.
Πίστις καί ζωή - ζωή καί πίστις - συμπορεύονται καί συναυξάνονται. Ἡ βαθεῖα πίστις είς τάς ἀληθείας τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ χειραγωγεῖ τόν πιστόν εἰς τήν κατά Χριστόν ζωήν. Καί ἀντιστρόφως ἡ ἐν Χριστῷ ζωή ἑδραιώνει τήν πίστιν. Καί συναντῶνται τά δύο ταῦτα πνευματικά κεφάλαια, ἡ πίστις καί ἡ ἀρετή, εἰς τόν ἄνθρωπον τόν “φερόμενον ἐπί τήν ἁγιότητα”.
Καί ἱδού ὡς παράδειγμα ὁ τοπικός μας ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ὁ ἐκ τῆς Νάξου προερχόμενος. Ἐτράφη μέ τήν πίστιν καί ἔφθασεν εἰς τήν ἁγιότητα. Προσεφωνεῖτο είς τό Ἅγιος Ὄρος καί ἐκτός αὐτοῦ: “ἅγιε διδάσκαλε”. Καί ἦτο ὄντως καί ἅγιος καί διδάσκαλος. Ἐβίωσεν ὅ,τι ἐπίστευε· καί ἡ ἐν Χριστῷ ζωή του ἀποτυπώνεται κάι εἰς τά διδάγματά του. Εἰς τάς πράξεις του καί εἰς τάς συγγραφάς του.
Ἄν ἦτο δυνατόν νά ἀκούσωμεν τήν φωνήν του καί τήν μαρτυρίαν του, εἶναι βέβαιον ὅτι θά ἔλεγεν εἰς τούς ἑορταστάς του· “παρακαλῶ οὖν ὑμᾶς, μιμηταί μου γίνεσθε”. “Μιμηταί μου γίνεσθε, ὡς κἀγώ Χριστοῦ”. Ἡ προσωπικότης του καί τά ἔργα του ἄς μᾶς καθοδηγοῦν. Καί αἱ ἐξ οὐρανοῦ εὐχαί καί θεοπειθεῖς πρεσβεῖαι του, ἄς μᾶς στηρίζουν, ἵνα πορευώμεθα τήν ὁδόν τήν ἀπάγουσαν εἰς τήν ζωήν ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν. Δι’ εὐχῶν τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου σας καί τῶν συλλειτουργούντων ἁγίων Ἀρχιερέων. Ἀμήν.