ΣΥΝΤΟΜΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ ΤΗΣ
ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΥ

Η Ιερά Μονή Γηροκομείου είναι μία από τις αρχαιότερες Μονές της Ελλάδος. Ιδρύθηκε γύρω στον 10ο αιώνα , τότε δηλαδή που εμφανίστηκε ο Μοναχισμός στην κυρίως Ελλάδα.

Η ονομασία της οφείλεται στο ότι, στο χώρο που ιδρύθηκε η Μονή, προϋπήρχε γηροκομείο που διέθετε και Ναό, ή κατ' άλλους στο ότι, όταν οι Μοναχοί ίδρυσαν το Μοναστήρι έκτισαν ταυτόχρονα και συντηρούσαν Γηροκομείο, πράγμα άλλωστε όχι άγνωστο για τα Μοναστήρια της Βυζαντινής εποχής. Μία όμως παλιά παράδοση, που δέχεται και ο ιστορικός Θωμόπουλος, συνδέει την ίδρυση και το όνομα της Μονής με τον Άγιο Αρτέμιο, τη μεταφορά του Ιερού Λειψάνου του Αγίου Ανδρέου στην Κωνσταντινούπολη και το υδραγωγείο της πόλεως.

Στον τόπο που είναι κτισμένη η Ι. Μονή κατά την προχριστιανική εποχή υπήρχε ειδωλολατρικός ναός πιθανόν της θεάς Αρτέμιδος. Στον τοίχο της βόρειας πτέρυγος της Μονής (έξω από τα κελλιά των μοναχών) υπάρχει εντοιχισμένο τμήμα από κιονόκρανο ιωνικού ρυθμού του προχριστιανικού ναού.

Το 1204, έτος κατά το οποίο καταλήφθηκε η Πάτρα από τους Φράγκους, βρισκόταν σε μεγάλη ακμή, γι' αυτό και τα διάφορα ιεροπολεμικά τάγματα της Δύσεως διαπληκτίσθηκαν για την κατάληψή της. Οι Πατέρες της Ι. Μονής εξηναγκάσθησαν υπό των κατακτητών Φράγκων να επιλέξουν μεταξύ της υπακοής στον Πάπα της Ρώμης και της εξορίας. Προτίμησαν αξιεπαίνως το δεύτερο.

Η Μονή υπήρξε για ένα χρονικό διάστημα και Βασιλική. Υπήγετο στον Βασιλέα Δεσπότη του Δεσποτάτου του Μυστρά Παλαιολόγον.

Η Μονή πυρπολήθηκε από τους Τουρκαλβανούς την Μ. Παρασκευή του 1770 (13 Απριλίου) κατά τα Ορλωφικά και την Κυριακή των Βαΐων του 1821 (3 Απριλίου). Στην περίοδο της Εθνεγερσίας έγινε θέατρο πολλών μαχών. Κρίσιμη για την έκβαση του Αγώνα του '21 ήταν η μάχη που κερδήθηκε στην περιοχή της Μονής, την 9η Μαρτίου 1822, από τον Θ. Κολοκοτρώνη, που δίκαια αποδόθηκε σε θαύμα της Παναγίας της Γηροκομήτισσας.

Η Μονή υπήρξε για πολύ καιρό Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή.

Το 1943 οι Μοναχοί εκδιώχθηκαν από τη Μονή και έφυγαν εξόριστοι για ένα χρόνο στο Παλιομονάστηρο, (Μονή Μπάλα) όπου μετέφεραν με συγκίνηση την Ιερά Εικόνα της Γηροκομμήτισσας και τα Ιερά Λείψανα των Αγίων.

Το πρώτο Καθολικό της Μονής (ο Ναός) ήταν βυζαντινού ρυθμού με τρούλλο και κίονες. Το 1806 κατέπεσε από σεισμό. Μαρμάρινο ανάγλυφο με σταυρούς κ.λ.π., που βρίσκεται εντειχισμένο παρά την κλίμακα της Ι. Μονής, είναι έργο του 9ου ή του 10ου αιώνα. Ο σημερινός Ναός και τα κελλιά κτίσθηκαν από το 1833 ως το 1836. Το θαυμάσιο μαρμάρινο τέμπλο κατασκευάσθηκε το 1852 από Τήνιο γλύπτη.

Στο Ναό φυλάσσεται ο πάνσεπτος θησαυρός της Μονής, η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας της Γηροκομητίσσης, σε επιβλητικό μαρμάρινο θρόνο, καθώς και η αξιόλογης τέχνης εικόνα της Παναγίας, που φέρει την επιγραφή "Μήτηρ Θεού, η Αληθινή" (η μόνη διασωζομένη εικόνα με την ονομασία αυτή), η οποία είναι έργο του 14ου αιώνα, καθαρίσθηκε δε και συντηρήθηκε επιμελώς από το Χριστιανικό και Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών το 1988-1989.

Η ανατολική μάνδρα της Μονής ανεγέρθηκε το 1958.

Η Ι. Μονή από τη φθορά του χρόνου και κυρίως λόγω του καταστρεπτικού σεισμού του έτους 1993 υπέστη μεγάλες ζημιές. Ανακαινίστηκε κατά τα έτη 1995 - 1999.

Η Ιερά Μονή Γηροκομείου πανηγυρίζει το Δεκαπενταύγουστο, δευτερευόντως δε την Τρίτη του Πάσχα και την 23ην Αυγούστου.



ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΥ

ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΜΑΡΙΝΕΛΛΗ

ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΓΗΡΟΚΟΜΗΤΙΣΣΑ
Το Ιστορικό Μοναστήρι της Πάτρας

"Του πανάρχαιου αυτού Μοναστηριού, του Γηροκομείου, την ιστορία και τη δράση δεν μπορεί κανείς εύκολα να διηγηθή και να καταγράψη. Πολλά ιστορικά στοιχεία έχουν χαθή από τη φθορά του χρόνου και άλλα από τις επανειλημμένες καταστροφές που υπέστη.

Αν όμως δεν μπορεί κανείς να γράψη τη λεπτομερή ιστορία του, υπάρχουν παρά ταύτα πολλά στοιχεία που είναι ικανά να μας βοηθήσουν να διακρίνουμε τα ίχνη της πορείας του μέσα στο χρόνο και να σχηματίσουμε γι' αυτό μια εικόνα με αρκετά ευδιάκριτα χαρακτηριστικά.

Ευγνωμόνως στο σημείο αυτό αναφέρουμε τα ονόματα δύο ιστορικών των Πατρών, που διέσωσαν στα βιβλία τους πολύτιμες πληροφορίες για την ιστορία της Μονής. Το όνομα του αειμνήστου Στεφάνου Θωμοπούλου και το όνομα του γνωστού συγγραφέως και ιστορικού κ. Κώστα Τριανταφύλλου. Ο τελευταίος μάλιστα έγραψε, με αξιέπαινη δική του πρωτοβουλία, ειδικό βιβλίο με τον τίτλο: "Ιστορία της Βυζαντινής Μονής Γηροκομείου Πατρών" που είναι βιβλίο ανεκτίμητης αξίας για την ιστορία της Μονής, και το οποίο προ πολλού έχει εξαντληθή.

Παρά ταύτα όμως το παρόν βιβλίο δεν θα ήταν δυνατό να συγγραφή, αν δεν αναλάμβανε με ζήλο και ενθουσιασμό το κοπιώδες αυτό έργο, για λογαριασμό της Ι. Μονής, ο φίλος του Γηροκομειού και συγγραφεύς, ο αγαπητός κύριος Ελευθέριος Μαρινέλλης, προς τον οποίον και από εδώ εκφράζομε τις ολόθερμες ευχαριστίες μας. Είθε η Παναγία μας να ανταμείψη τους κόπους του με αφθονία επίγειων και επουράνιων αγαθών".

Από τον πρόλογο στο βιβλίο του Καθηγουμένου Αρχιμ. π. Συμεών Χατζή.

ΑΓΙΟΥ ΣΩΦΡΟΝΙΟΥ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ

Η ΟΣΙΑ ΜΑΡΙΑ Η ΑΙΓΥΠΤΙΑ

Μετάφραση Αρχιμ. Συμεών Χατζή

Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζεται η συγκινητική ιστορία της ζωής της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας γραμμένη από τη θεολογική και γλαφυρή πένα του Αγίου Σωφρονίου Ιεροσολύμων σε μία πιστή και καλή μετάφραση του ηγουμένου της Μονής Γηροκομείου Αρχιμ. Συμεών Χατζή. Το βιβλίο έχει μέχρι σήμερα κυκλοφορήσει σε τρεις χιλιάδες αντίτυπα, σε τρεις εκδόσεις, που έχουν από καιρό εξαντληθεί.

ΑΡΧΙΜ. ΣΥΜΕΩΝ Π. ΧΑΤΖΗ
Ηγουμένου - Ιεροκήρυκος

Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ
Ο Μέγιστος Πατριάρχης της Εκκλησίας

Περιλαμβάνει με συντομία και σαφήνεια τη ζωή και τη δράση του μεγάλου πατέρα της εκκλησίας μας που είναι το στόμα του Αποστόλου Παύλου όπως χαρακτηριστικά λέγουν για τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο.

Διαβάζεται με άνεση και δίνει μια πλήρη εικόνα της προσωπικότητος του μεγάλου δασκάλου και παιδαγωγού της οικουμένης.

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΠΑΤΡΩΝ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΙΣ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΙΣ ΚΩΔΙΚΟΣ
ΜΗΤΡΟΠΟΛ. ΠΑΛ. ΠΑΤΡΩΝ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ (†1541)

ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΥΜΝΟΣ ΤΗΣ
ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

ΗΤΟΙ ΕΓΚΩΜΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΑΥΤΗΣ

Έκδοσις Ι. Μονής Γηροκομείου
Πάτραι 1997

ΠΑΡΑΚΛΗΤΙΚΟΣ ΚΑΝΩΝ ΕΙΣ ΤΗΝ
ΥΠΕΡΑΓΙΑΝ ΘΕΟΤΟΚΟΝ ΤΗΝ
"ΓΗΡΟΚΟΜΗΤΙΣΣΑΝ"

ποίημα Σεβ. Μητροπολίτου
Πατρών κ. ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ

Έκδοσις Ι. Μονής Γηροκομείου Πατρών
1995

Έχει μεν, Παρθένε, ο ουρανός, σώμα και ψυχήν Σου
απαστράπτοντα φαεινώς, έχει δε μορφήν Σου,
Μονήν Γηροκομείου, την επικαλούμενην Γηροκομήτισσαν.



ΚΑΣΕΤΕΣ ΗΧΟΥ

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΥ

Η ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΩΝ Α' ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΩΝ
ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΥ

Ζωντανή ηχογράφηση της ακολουθίας
που ετελέσθη στο καθολικό της Μονής
την 1η Μαρτίου 1996

Ψάλλουν οι ιεροψάλτες
Παναγιώτης Α. Ανδριόπουλος
Χαράλαμπος Ν. Παπαδόπουλος

Το μέλος του αργοσύντομου
"τη υπερμάχω..." ήχος πλ. δ',
είναι του Πέτρου Πρωτοψάλτου
του Βυζαντίου (†1808)

Α' Στάσις Χαιρετισμών και Θείον Κήρυγμα
υπό του Καθηγουμένου Αρχιμανδρίτου
π. Συμεών Χατζή

Ηχογράφηση - Επεξεργασία: Γιώργος Αρβανίτης
©1997 Ι.Μ. ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΥ ΠΑΤΡΑ

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΑΤΡΩΝ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΥ

Ο ΠΑΡΑΚΛΗΤΙΚΟΣ ΚΑΝΩΝ
ΕΙΣ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΓΙΑΝ ΘΕΟΤΟΚΟΝ
ΤΗΝ "ΓΗΡΟΚΟΜΗΤΙΣΣΑΝ"

Ποίημα Μητροπολίτου Πατρών
ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ Α'

Ζωντανή ηχογράφηση

Η ακουλουθία ετελέσθη το πρώτον
είς το καθολικόν της Ιεράς Μονής
την 30ην Ιουλίου 1995.

Χοροστατεί - ψάλλει και ομιλεί
ο Σεβ. Μητροπολίτης Πατρών κ. ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ.

Δεήσεις και εκφωνήσεις:
Ο πανοσιολογιώτατος καθηγούμενος της Ιεράς Μονής
Αρχιμ. Συμεών Χατζής
και ο διάκονος Νικόδημος Σίψας.

Τα του αριστερού χορού ψάλλουν οι:
Παναγιώτης Ανδριόπουλος
Χαράλαμπος Παπαδόπουλος
Μιχαήλ Μακρίδης
Ιωάννης Σωτηρόπουλος

Ηχογράφηση - Επεξεργασία: Γιώργος Αρβανίτης
Γενική Επιμέλεια: Παναγιώτης Ανδριόπουλος
©1996 Ι.Μ. ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΥ ΠΑΤΡΑ



Περιεχόμενα
Επιστροφή