|
Αποστολή στην ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑ
ΜΑΡΙΝΑ ΜΕΪΝΤΑΝΗ
Καππαδοκία, ένα ραντεβού της φωτιάς, του νερού και
του αέρα. Εδώ που συναντάται η ιστορία με την Ορθοδοξία, ο πόνος της
φυγής με τη ζεστασιά της μνήμης. Ένα ταίριασμα αντιθέτων, που αφήνει
πίσω του ένα θαύμα της φύσης. Ένα σταυροδρόμι που συνδέει πολιτισμούς,
θρησκείες, λαούς και φέρνει κοντά τα αντίθετα. Ένας τόπος μοναδικής
ομορφιάς, μία εξαίρεση της ίδιας της φύσης. "Πέτρες κάθε λογής και
κάθε διαμόρφωσης από τα στοιχεία της φύσης ή από τα χέρια των ανθρώπων.
Τρύπιες πέτρες, φαγωμένες από τα νερά, λαξεμένες, κούφιες από μέσα,
με πελεκητά πορτοπαράθυρα. "Κάποτε τα εξωτερικά τοιχώματα είχανε πέσει
και άφηναν το βλέμμα να σεργιανίσει με οικειότητα στα κελιά και στα
κανάλια ενός περίπλοκου μοναστηριού. Θυμόμουν σπίτια ξεκοιλιασμένα
από τη γνώριμη αδιαντροπιά πρόσφατων καταστροφών. Φθορά από τη μοίρα
της γης, φθορά από τη μοίρα των ανθρώπων. Τα χειμωνιάτικα νερά γεμίζουν
τις ρωγμές των βράχων, παγώνουν, διαστέλλονται και τους σπάζουν. Οι
άνθρωποι ξεχύνονται κάποτε κοπάδι σαν την ακρίδα και ξεκληρίζουν τα
πάντα. Άκουες πάλι να γυρίζει στο πλευρό σου η ρόδα της ζωής και του
θανάτου", είχε σημειώσει ο Σεφέρης κατά την επίσκεψή του στην Καππαδοκία
"Τρεις μέρες στα πετροκομμένα μοναστήρια της Καππαδοκίας στις αρχές
του 1950". Εικόνα που και σήμερα παραμένει ίδια.
Η λειτουργία της Κυριακής του Θωμά μετά 77 χρόνια
στην Καππαδοκία.
Μήνυμα αγάπης και αδελφοσύνης στα βάθη της
Μικράς Ασίας από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο
Ύστερα από 77 χρόνια και την υποχρεωτική ανταλλαγή
πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας τα πετρομονάστηρα στο Ζέλβε
της Καππαδοκίας ευτύχησαν από το "Χριστός Ανέστη" που έψαλε με βροντώδη
φωνή ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος παρουσία πλήθους παρευρισκομένων
προσκυνητών.
Ο άσχημος καιρός, τουλάχιστον κατά την έναρξη της Θείας
Λειτουργίας, δεν εμπόδισε τους περίπου 500 Έλληνες, ομογενείς της
Πόλης, αλλά και της Αμερικής, Γερμανούς και Μαυροβούνιους αλλά και
πλήθος ντόπιων να συμμετάσχουν στο ιστορικής σημασίας προσκύνημα.
Μπροστά στις λαξευτές εκκλησιές και τα παρεκκλήσια της πανάρχαιας
μοναστικής κοινότητας της Καππαδοκίας η συγκίνηση του Πατριάρχη Βαρθολομαίου
δεν κρύφτηκε πίσω τις λέξεις που απηύθυνε προς τους παρευρισκομένους
στα ελληνικά, τα τουρκικά και τα γερμανικά.
"Δεν είναι η ωραιότης του τοπίου ούτε το εύκρατο της
ατμοσφαίρας ούτε του ηλίου η θαλπωρή ούτε των σημερινών κατοίκων της
Καππαδοκίας τα φιλόξενα αισθήματα ουδέ του ανέμου η γλυκιά αύρα ή
των φυλλωμάτων το θρόισμα και των καλλιτεχνημάτων η ευφροσύνη αυτά
τα οποία προκαλούν εις τας καρδίας μας αυτήν την αναφώνηση: "Καλόν
εστίν ημάς, ώδε είναι".
"Είναι μόνον και μόνον η Χάρις του Αγίου Πνεύματος,
η οποία και συνήγαγε ημάς ενταύθα εκ των περάτων της γης, δια να συμμετάσχουμε
πνευματικώς εις την εν χρόνω υπέρ χρόνων συνάντηση του παρελθόντος
και του μέλλοντος. Εις την ευχάριστη Θείωση της αιωνιότητας... Και
των τόπων τούτων δεν αποσπώμεν λίθους ως κειμήλια εις ανάμνησιν ουδέ
φωτογραφίας και άλλας καταγραφάς των ορατών σημείων της ενταύθα διαδηλώσεως
Αγίων. Αποσπώμεν και κρατώμεν νοερώς την Χάριν του Αγίου Πνεύματος".
Στη λειτουργία συμμετείχε εκτός από τον πρεσβευτή της
Ελλάδας στην Άγκυρα Γιάννη Κοραντή ο πρεσβευτής της Βουλγαρίας και
μία ομάδα προσκυνητών από το Μαυροβούνιο με επικεφαλής το μητροπολίτη
Αμφιλόχιο Ράντοβιτς, καθώς και πολλά μέλη της αγιορείτικης κοινότητας,
όπως ο ηγούμενος της μονής Ιβήρων Βασίλειος, ο υποδιοικητής του Αγίου
Όρους και πολλά μέλη της Ένωσης των Φίλων του Αγίου Όρους.
Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας ο Πατριάρχης έψαλε
επιμνημόσυνη δέηση υπέρ αναπαύσεως ψυχής των τέκνων της Καππαδοκίας,
"των ειρηνικώς τεθνεώτων και των μαρτυρικώς τελειωθέντων".
Συνέχεια μνήμης
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος εξέφρασε την ευχή η χθεσινή
ιστορικής σημασίας λειτουργία στον ύπαιθρο χώρο, όπου γύρω του εκτείνονται
τα πετρομονάστηρα της Καππαδοκίας, να έχει συνέχεια. Την ίδια ευχή
εξέφρασαν και οι δήμαρχοι της περιοχής στις συναντήσεις τους με τον
Οικουμενικό Πατριάρχη. Ιδιαίτερα ο δήμαρχος του Άβανου Σεϊχάν Ντουρού
πρότεινε να τελείται η λειτουργία στα πετρομονάστηρα της Καππαδοκίας
κάθε χρόνο την Κυριακή του Θωμά.
Οι κάτοικοι της περιοχής ήδη εδώ και πολλά χρόνια έχουν
συνάψει σχέσεις με τους εκπατρισθέντες Έλληνες της Καππαδοκίας.
Η στάση τους απέναντι στους Έλληνες είναι περισσότερο
από φιλική και ξεπερνά τα όρια της ανατολίτικης ευγένειας. "Είμαστε
από τα ίδια χώματα, μας συνδέουν τόσα πολλά και είναι κρίμα να αναζητούμε
μόνο όσα μας χωρίζουν", μας λέει ο Μεχμέτ Τσαλιτσκάν. Στο αυτοκίνητό
του ακούει ελληνική μουσική, του αρέσει ο Τσιτσάνης και ο Βαμβακάρης,
και, αν και μεγάλος σε ηλικία, προσπαθεί να μάθει ελληνικά.
Το ξερό και στεγνό του τοπίου λειτουργεί αντίστροφα
στις συμπεριφορές των ανθρώπων εδώ. Η λάβα που κύλησε από τα βουνά
του Ερτζιγές (αρχαίος Αργαίος) έχει σκάψει το τοπίο και έχει ζεστάνει
τις καρδιές τους.
Δεν είσαι "ξένος" στην Καππαδοκία, πόσο μάλλον εχθρός.
"Ευτυχής συγκυρία"
Με επίγνωση της ιστορικής σημασίας της συγκυρίας, ο
Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος μίλησε για τη σπουδαιότητα του
προσκυνήματος που πραγματοποιεί στην Καππαδοκία. "Η ευρωπαϊκή προοπτική
της Τουρκίας ήταν ένα λαμπερό όραμα τουλάχιστον από την εποχή του
Πατριάρχη Αθηναγόρα, ο οποίος είχε αυτό το όραμα, καθώς ήταν μεγαλόπνοος
θρησκευτικός ηγέτης και προσδοκούσε αυτήν την ημέρα και συνιστούσε
υπομονή εις τους πιστούς του, ακόμη και στις πολύ δύσκολες ημέρες
της επομένης των Σεπτεμβριανών γεγονότων του 1955. Και τώρα είμαστε
βέβαιοι ότι η ψυχή του αγάλλεται εις τους ουρανούς και ότι βλέπει
ότι το όραμα του γίνεται πραγματικότης.
"Η ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας μας είναι ένας δρόμος
ο οποίος άρχισε με πολλές ελπίδες από του παρελθόντος Δεκεμβρίου,
από της Συνόδου Κορυφής του Ελσίνκι και θέλω να πιστεύουμε και προσευχόμεθα
γι' αυτό ότι θα είναι ένας δρόμος άνευ επιστροφής, ο οποίος θα οδηγήσει
σε σύντομο χρονικό διάστημα εις την πλήρη ένταξη της Τουρκίας μέσα
στην ευρωπαϊκή οικογένεια, εις την οποία οικογένεια η Ελλάς κατέχει
επίσημον θέση και θα βοηθήσει την Τουρκία, τη γείτονα χώρα της και
φίλη και σύμμαχο στα πρώτα βήματά της εις την νέα ευρωπαϊκή της πορεία".
Ο πατριάρχης Βαρθολομαίος στο χαιρετισμό του σε όλους
τους προσκυνητές που τον συνοδεύουν, αλλά και στους ντόπιους επισήμους
που του επεφύλαξαν μεγαλόπρεπη υποδοχή, αναφέρθηκε εκτενώς στην επίμονη
προσπάθεια των δημάρχων της περιοχής για την τέλεση της χθεσινής λειτουργίας.
Σημείωσε ότι την τελευταία δεκαετία παρατηρείται μία αλλαγή της στάσης
της Τουρκίας και συνεχώς όλο και περισσότεροι ναοί συντηρούνται και
αναπαλαιώνονται.
Σε ένα μήνυμα αγάπης, συναδέλφωσης και ειρήνης ο Βαρθολομαίος
τόνισε: "Ας αγαπήσουμε περισσότερο ο ένας τον άλλο. Ας σεβαστεί περισσότερο
ο ένας την ιδιαιτερότητα, την εθνική προέλευση, τη θρησκεία, τα έθιμα,
τις παραδόσεις του άλλου και έτσι πιασμένοι χέρι - χέρι ας προχωρήσουμε;
για να γεφυρώσουμε το Αιγαίο με μία πνευματική γέφυρα ακατάλυτης φιλίας
και συνεργασίας. Αφού δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη γεωγραφία, Ελλάς
και Τουρκία, Τούρκοι και Έλληνες, θα είναι πάντοτε ο ένας δίπλα στον
άλλο, είτε το θέλουν είτε δεν το θέλουν.
"Λοιπόν, αντί να υπάρχει μία διαρκής αντιπαράθεσις,
σύγκρουσις, καχυποψία, η οποία βλάπτει τα καλώς νοούμενα, τα πραγματικά
συμφέροντα αμφοτέρων των λαών, καλύτερα να υπάρχει μία ειλικρινής
και έντιμος φιλία μεταξύ των δύο χωρών, σεβασμός της εδαφικής ακεραιότητας
εκατέρωθεν και τότε με την ομόθυμο υποστήριξη των λαών, όπως το απέδειξαν
κατά τους προσφάτους σεισμούς, όλα θα πάνε καλά".
Ο Δήμαρχοςτου Άβανου Καππαδοκίας Σεϊχάν Ντουρού
"Να ξαναγραφεί η ιστορία"
Ο δήμαρχος του Άβανου της Καππαδοκίας ήταν από αυτούς
που πρωτοστάτησαν τα τελευταία περίπου δέκα χρόνια στις προσπάθειες
αναβίωσης και συντήρησης των ορθόδοξων μνημείων της Καππαδοκίας, και
μάλιστα ήταν αυτός που από τον περασμένο Δεκέμβριο, επανειλημμένως,
μαζί με τους άλλους δημάρχους της περιοχής είχαν επισκεφθεί το Φανάρι,
προσκαλώντας τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο να χοροστατήσει
το Μάιο στο Ζέλβε της Καππαδοκίας.
Όπως θα μας πει και ο δήμαρχος, "ήθελα από πολύ παλιά
να οργανώσω αυτή την εκδήλωση, και ελπίζω να καθιερωθεί τουλάχιστον
μία φορά το χρόνο. Να μην είναι κάτι το προσωρινό, μια εκδήλωση που
κράτησε μία μέρα μόνο, και να αποκτήσει έναν περιοδικό σταθερό χαρακτήρα.
Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής γιατί μετά από πολύχρονες προσπάθειες καταφέραμε
και πήραμε την άδεια του επίσημου κράτους. Καθώς το Ζέλβε είναι περιοχή
τουριστική, είχαμε την ανάγκη της σύμφωνης γνώμης του υπουργείου Πολιτισμού".
Ο κ. Ντουρού, μέλος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος,
είναι από τους υπέρμαχους της ελληνοτουρκικής φιλίας. "Είναι πολλά
αυτά που συνδέουν τους δύο λαούς. Οι μνήμες των γονιών μας είναι μνήμες
συνύπαρξης.
"Η ουσία όμως για να στεριώσει η ελληνοτουρκική φιλία
βρίσκεται αλλού. Θα πρέπει να ξαναγραφτούν τα βιβλία της ιστορίας
που διδάσκονται στα σχολεία, στην Ελλάδα και στην Τουρκία. Αν δεν
γίνει κάτι τέτοιο, τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει".
Ο Δήμαρχοςτου Ουργούπ (Προκοπίου), Μπεκίρ Ουντενίς
"Οι λαοί δεν έχουν τίποτα
να μοιράσουν μεταξύ τους"
Στο ίδιο μήκος κύματος με τον δήμαρχο του Άβανος, Σεϊχάν
Ντουρούρ, ο δήμαρχος Ουργούπ (Προκοπίου), Μπεκίρ Ουντενίς, εξέφρασε
την ικανοποίησή του για την τέλεση της χθεσινής Θείας Λειτουργίας
στο Ζέλβε του Άβανος της Καππαδοκίας και την ελπίδα του να μην αποτελεί
μια προσωρινή εκδήλωση αλλά να λάβει ένα μονιμότερο και σταθερό χαρακτήρα.
Στο δήμο της Λάρισας, που έχει αδελφοποιηθεί με το δήμο Προκοπίου
πριν από περίπου πέντε χρόνια, βρίσκεται ένας μεγάλος αριθμός εκπατρισθέντων
από το Προκόπιο χριστιανών της Καππαδοκίας.
"Οι γονείς μας είχαν ανέκαθεν πολύ καλές σχέσεις με
τους χριστιανούς, ζούσαν σε αυτά τα χώματα. Ήμασταν φίλοι, ζούσαμε
μαζί. Μετά την αναγκαστική ανταλλαγή πληθυσμού του 1923 στον τόπο
μας ήρθαν μουσουλμάνοι Τούρκοι από την Ελλάδα. Και αυτοί είχαν καλές
στιγμές να θυμούνται από τη συνύπαρξη των δύο λαών. Οι λαοί δεν έχουν
τίποτα να μοιράσουν μεταξύ τους. Πολιτικοί και συμφέροντα ήταν αυτά
που έμπαιναν ανάμεσά τους και έσπερναν το μίσος και τη διχόνοια. Έχω
επισκεφθεί πολλές την Ελλάδα και την αισθάνομαι δεύτερη πατρίδα μου.
Όποτε ένας Έλληνας βρίσκεται εδώ θα ήθελα με κάθε τρόπο να τον βοηθήσω
να νιώσει τον χώρο αυτόν εδώ δικό του. Σίγουρα έπαιξε πολύ σημαντικό
ρόλο η στάση των Ελλήνων στους πρόσφατους μεγάλους σεισμούς τον περασμένο
Αύγουστο στην Τουρκία και έτσι καταφέραμε και πήραμε την άδεια από
το αρμόδιο υπουργείο Πολιτισμού, ώστε να μπορέσει να τελεστεί η σημερινή
εκδήλωση με τη συμμετοχή του Οικουμενικού Πατριάρχη".
|
