Ποιοι Οικουμενικοί Πατριάρχες ήρθαν στην Πάτρα. Ποιοι μητροπολίτες Πατρών έγιναν Πατριάρχες. Η περίπτωση του μεγάλου Πατρινού Δέρκων Γρηγορίου. Ο Βαρθολομαίος Α'.

Η Πάτρα είχε πάντα, από τα παλαιοχριστιανικά χρόνια Επίσκοπο. Η επισκοπή έγινε αρχιεπισκοπή και από τον 9ον αιώνα έγινε μητρόπολη. Στην Πελοπόννησο δύο μητροπόλεις υπήρχαν, οι της Κορίνθου και Πατρών. Από τότε που έγινε μητρόπολη (επί Λέοντος του Σοφού) και πριν υπαγόταν πάντοτε στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.

Από την Πάτρα ανεδείχθησαν δύο μητροπολίτες της Οικουμενικοί Πατριάρχες, ο Τιμόθεος Μαρμαρινός και ο Γαβριήλ Β'. Ο Τιμόθεος Μαρμαρινός ήταν στην Πάτρα τα χρόνια 1601-1612. Πατρίδα του ήταν η Πάνορμος της Κυζίκου Μ. Ασίας. Επισκέφθηκε την μονήν Οσίου Λουκά εις Λειβαδιάν. Το 1612 γίνεται Πατριάρχης και μένει δέκα χρόνια. Σεμνός ιεράρχης και ευλαβής. Κατεδίωκε τον Λούκαρι και πέθανε στην Κωνσταντινούπολη το 1621 το πρωί της Μεγάλης Τετάρτης, δηλητηριασθείς.

Ο άλλος μητροπολίτης Πατρών που έγινε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ήταν ο Γαβριήλ που ήταν πριν μητροπολίτης Ιωαννίνων. Η πατρίδα του ήταν η Σμύρνη και προερχόταν από ευγενική οικογένεια. Υπήρξεν επίσκοπος Μοσχονησίων και τον Απρίλιο του 1771 ήταν στην Πάτρα όπου έμεινε δέκα χρόνια. Το 1780 έγινε Πατριάρχης. Από την Πόλη ήλθαν απεσταλμένοι με προσκλητήρια γράμματα και τον παρέλαβαν. Άφησε αγαθή φήμη.

Όλες οι πληροφορίες αυτές που καταγράψαμε, προέρχονται από τον αείμνηστο ιστορικό των Πατρών Στέφανο Θωμόπουλο. Ο Τάσος Γριτσόπουλος, Πρόεδρος της Εταιρείας Πελοποννησιακών σπουδών, ανεκοίνωσε στο Β' Πελοποννησιακό Συνέδριο σπουδών που έγινε στην Πάτρα το 1980, ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης Γαβριήλ ήρθε στην Πάτρα μέσω Ναυπάκτου το 1580, όπου και συνεγκέντρωσε τοπική σύνοδο, καθήρεσε τον μητροπολίτη Ναυπάκτου και εξέλεξε άλλο, τον εκ Πατρών ιερομόναχο Γερμανό Δριμύ.

Σπουδαίας αξίας ήταν και η επίσκεψη του Πατριάρχη Ιερεμία Β' του Τρανού το 1574 Απρίλιο που περιγράφει ο αοίδιμος Στέφανος Θωμόπουλος. Ο Ιερεμίας κατήγετο από την Αγχίαλο και άφησε εποχή. Είχε μακρόν διάλογο με τους Λουθηριανούς. Αυτός απέρριψε την εισαγωγήν του νέου ημερολογίου που εγκαινίασε η Δύση. Έμεινε με το παλαιό ημερολόγιο. Διεσώθησαν πολλές επιστολές του που εδημοσιεύθηκαν. Στην Πάτρα, όταν ήρθε, συγκεντρώθηκαν οι γύρω αρχιερείς που απετέλεσαν σύνοδο και εξήτασε εκκλησιαστικά θέματα Ζακύνθου, μεταξύ άλλων. Πατρών μητροπολίτης ήταν ο Μεθόδιος.

Και τους δύο Πατριάρχες υπεδέχθη ο Πατρινός λαός με μεγάλη αγάπη και υπερηφάνεια. Οι Πατριάρχες εδικαιολογούντο πως κάνουν τις περιοδείες αυτές για να συγκεντρώσουν τα εκκλησιαστικά τέλη, αλλά πρόκειται περί δραστηρίων ιεραρχών που αποσκοπούσαν στην τόνωση του ηθικού και της πίστεως του μεγάλου τους ποιμνίου. Να σημειωθεί ακόμη ο μεγάλος Πατρινός ιεράρχης Αρέθας επί Φωτίου του Μεγάλου, ήταν πρωτόθρονος, μητροπολίτης Καισαρείας, έμεινε τον περισσότερο καιρό στην Πόλη ως επίτιμο και πρώτο μέλος της Ιεράς Συνόδου. Εκεί στην Πόλη είχε μεγάλη βιβλιοθήκη αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων και από τη βιβλιοθήκη του αυτή εσώθησαν τα βιβλία του Πλάτωνος, Αριστοτέλη, Παυσαvία, των Ελλήνων πρώτων χριστιανικών συγγραφέων κ.λπ.

Επίσης εκεί κοντά στην Πόλη ήταν μητροπολίτης λίγο πριν από τα χρόνια του 1821 για πολύν καιρό ο Πατρινός Δέρκων Γρηγόριος, ο Εθνομάρτυς. Απαγχονίσθηκε σχεδόν μαζί με τον Πα τριάρχη Γρηγόριο Ε' την επομένη ημέρα για να τρομοκρατηθεί ο Ελληνικός πληθυσμός που επαναστάτησε (Απρίλιο του 1821). Τη βιογραφία του έγραψε ο αυτός αοίδιμος Στέφανος Θωμόπουλος σε ίδιο βιβλίο.

Την πόλη του μαρτυρίου του Αποστόλου Ανδρέου του Πρωτοκλήτου έρχεται τώρα να επισκεφθεί ένας μεγάλος επίσης Πατριάρχης της Κωνσταντινουπόλεως, ο Βαρθολομαίος. Είναι μεγάλη η τιμή που γίνεται στην Πάτρα. Ο Παναγιώτατος Βαρθολομαίος έχει οργανώσει όλη την Ορθοδοξία σ' όλη την Οικουμένη. Έχει ιδρύσει μητροπόλεις ορθόδοξες σ' όλα τα άκρη του κόσμου και αγαπάται και λατρεύεται από όλο το Γένος των Ορθοδόξων.

Στην Πάτρα έχει ξαναέλθει, όταν εσπούδαζε στην Ευρώπη. Για να βρει τους Πατρινούς συμφοιτητές τότε, σταματούσε από το Πορθμείο Αδριατικής στο λιμάνι μας, έπαιρνε τέλος το δρόμο από πλατεία Τριών Συμμάχων, οδός Αγ. Νικολάου, Μαιζώνος, πλατεία Γεωργίου Α', Κορίνθου για να χαιρετίσει τους φίλους του συμφοιτητές και την πόλη μας. Τώρα η πόλη μας τον υποδέχεται ως Πρώτον του Γένους και πάνσεπτη Κορυφήν της Ορθοδοξίας. Μια δόξα του Γένους μας περπατεί στην αρχαία και ιστορική πολιτεία μας. Ο Απόστολος Ανδρέας μας ευλογεί.